Afnavelen: navelklem, navelveter of cordring – wat is het beste voor je baby?

Vroeger was het geen vraag. De navelstreng werd gewoon doorgeknipt en hop, klem erop, klaar. Zo’n navelklem wordt nog steeds standaard meegeleverd in het kraampakket, maar tegenwoordig zijn er meer varianten om uit te kiezen. Een navelveter bijvoorbeeld. Of een cordring. Nooit van gehoord? Hier de voor,- en nadelen van allemaal!

Afnavelen

Omdat ik het niet kan laten, allereerst even drie woorden over het afnavelen zelf. Dat is trouwens, voor de leken onder ons, het doorknippen van de navelstreng. Iets wat tegenwoordig de vader vaak doet, zodat die zich ook nog een beetje nuttig voelt in het hele proces. Ha!
Maar of papa, jijzelf of de verloskundige het nu doet, maakt in die zin niet zo heel veel uit. Wannéér je hem doorknipt wel. Veel zelfs.
Laat je de navelstreng eerst goed uitkloppen, dan krijgt de baby meer bloed én essentiële stoffen binnen. Onderzoek (*1) liet bijvoorbeeld zien dat baby’s bij wie de navelstreng later doorgeknipt werd, op een leeftijd van vier maanden betere ijzerwaardes hadden. IJzergebrek, en de daarmee samenhangende ontwikkelingsachterstand, werd zo voorkomen. Ook voor premature baby’s is het uit laten kloppen van de navelstreng super belangrijk: zij kunnen alle extra’s goed gebruiken!
Nog meer voordelen van later afnavelen: de baby krijgt meer van zijn eigen stamcellen binnen, hij krijgt meer zuurstof, meer vitamine K (lees ook dit blog over het wel of niet suppleren van vitamine K) meer bloedplaatjes die het bloed helpen stollen en meer antistoffen om ontstekingen tegen te gaan. Best de moeite waard dus om een paar minuutjes te wachten, niet?

Wanneer knip je de navelstreng dan door?

In ieder geval niet à la minute. Laat je kindje eerst even rustig geboren worden, waarom die haast? Standaard wordt tegenwoordig een minuut of drie gerekend. Maar dat is vrij minimaal. Wacht in ieder geval tot de navelstreng helemaal wit is geworden en je de hartslag van de baby er niet meer in voelt. Wanneer je die niet meer voelt, is er namelijk geen actieve uitwisseling meer.
Tijdens al mijn bevallingen – uh, dat klinkt alsof ik een elftal gebaard heb, maar het waren er ‘maar’ drie – heb ik me eigenlijk totaal niet om de navelstreng bekommerd. Eerst kwam de baby, werd die vertroeteld, gekust, geknuffeld. Bij de laatste twee kwam dan eerst ook nog de placenta, met navelstreng in tact. En pas daarna, oh ja, die navelstreng nog doorknippen. Oftewel: er is geen ‘goed’ tijdstip. Als je in ieder geval maar wacht tot hij uitgeklopt is. En vaak geldt: hoe later hoe beter.
Natuurlijk zijn er situaties waarin dat niet kan. Als je kindje in nood is bijvoorbeeld. Dan knip je, uiteraard, de navelstreng wél snel door. Maar als het kan, als alles rustig verloopt – zet die rust dan voort en knip de navelstreng pas door wanneer je kindje alle extra’s binnen heeft. Of knip hem helemaal niet door en doe een lotusgeboorte, maar dat is een heel blog op zich.

Waarmee klem je af

Hieronder verschillende opties. Kies wat bij jou past, wat je het handigst vindt. En vraag je verloskundige. De mijne werkte bij baby nr 3 automatisch al met een cordring. Omdat ze dat zelf het prettigst vonden – en ik toevallig ook. Sommige verloskundigen hebben niet standaard andere opties voorhanden dan de in het kraampakket geleverde navelklem. Wil je zelf iets anders, dan zul je die navelveter of cordring zelf aan moeten schaffen. Een tip: schaf er minimaal twee aan. Gaat het dan de eerste keer per ongeluk mis, of breekt het ding, dan heb je er in ieder geval nog een achter de hand!

Navelklem

De oude trouwe navelklem. Waar wijzelf waarschijnlijk allemaal mee afgeklemd zijn geweest, gezien hij populair werd in de jaren tachtig. Dit is vaak nog de standaard – en de gratis variant in je kraampakket.
Het is een soort plastic klemmetje, dat blauw, wit of geel van kleur is en in een steriele verpakking in je kraampakket zit. Aangezien hij steriel moet blijven, mag je hem ook pas op het “moment suprême” openmaken. Het klemmetje wordt op de navelstreng geklemd en zit veilig vast. Het ding is alleen wel vrij groot (5 centimeter) en hangt soms in de weg. Het kan wat onhandig zijn met aankleden, zo’n toch relatief groot ding dat daar maar hangt. Ook kan het soms het babyhuidje wat irriteren. Maar als het stompje van de navelstreng eraf valt, valt de klem er automatisch ook af.

Navelveter

Alhoewel het in de geboortebeweging tegenwoordig weer vrij hip is, is zo’n navelveter eigenlijk hartstikke ouderwets. Voordat de klem er was, werden er veters gebruikt. En nu dus soms weer. Waarom? Omdat een veter gewoonweg zachter is en minder in de weg zit dan zo’n grote navelklem. Je kunt een steriele navelveter kopen (en een extra!) voor iets meer dan twee euro, of sommige creatievelingen maken zelf iets. Bijvoorbeeld een gehaakt touwtje met een bloemetje eraan. Of een hartje. Super schattig. Je moet hem dan wel goed uitkoken en daarna verpakt bewaren, zodat ie steriel(achtig) is.
De navelveter knoop je wat verder van het buikje af dan dat je een navelklem zet, met een hele strakke knoop. Doordat je hem wat verder van het buikje af knoopt, kan de navelveter boven de luier uitkomen. Plast je baby z’n hele luier vol, dan is in ieder geval die veter niet óók nat. Want hij is natuurlijk wel lastiger schoon te houden dan zo’n plastic navelklem. En hij blijft langer nat. Nou deed ik mijn kindjes niet zo snel in bad, en al helemaal niet wanneer de navelstreng er nog niet afgevallen was, maar wil je dat wel doen, dan wordt die veter dus ook nat. Goed laten drogen daarna is het advies. Of droogföhnen – maar let er dan heul heul heul goed op dat de lucht niet te heet is voor je baby! Het fijne van zo’n veter is dat ie niet in de weg zit en zachter is voor je baby. Het nadeel vond ik dat het op een gegeven moment toch wel wat ging… ruiken. Tja. Gelukkig vielen de navelstompjes er altijd vrij snel af bij ons – en was ik toch blij met deze meer knuffelbare keus.

Cordring

Het paradepaardje onder de navelklemmen, althans in mijn beleving, is de cordring. Ook wel navelbandje genoemd. Dit is een minuscuul klein ringetje, gemaakt van natuurrubber. Kun je niet tegen rubber, dan is er ook een latex-vrije variant. Het ringetje wordt om de navelstreng geschoven en klaar. That’s it. Weinig meer over te vertellen, de eenvoud zelve!
Ze kosten iets meer dan twee euro per stuk en ik raad je aan er in ieder geval één extra te bestellen. Sommige verloskundigen gebruiken ze zelf al standaard, informeer dus even!
Ik gebruikte de cordring bij mijn jongste zoontje en vond het echt super. Niks dat in de weg zat (of ging stinken..!), niks dat kon irriteren of schuren of drooggeföhned moest worden… geweldig!
En het moet gezegd worden: hij heeft er echt een voorbeeldig naveltje aan overgehouden.

Zo, hier heb je je keuzes. Benieuwd wat jij gekozen hebt!

Bronnen:
(*1) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22089242/
moederaarde.nl
Kritischeverloskundige.nl