De beste kruiden voor hormonale balans

Is je menstruatiecyclus onregelmatig? Probeer je zwanger te worden en wil je je lichaam optimaal voorbereiden op een gezonde zwangerschap? Ben je gestopt met de pil – maar blijft je menstruatie uit? Zit je in de perimenopauze en kun je wel wat ondersteuning gebruiken?
Goed nieuws: er zijn tal van natuurlijke alternatieven. Hieronder een overzicht van vrouwvriendelijke kruiden die allemaal werken op het balanceren van je hormonen en de boel weer in het gareel kunnen krijgen.

De kruiden die de hoofdprijs verdienen als het om vrouwelijke hormonen gaat, zijn Vitex Agnus Castus, Dong Quai, Rhodiola Rosea en Shatavari. Ze worden al duizenden jaren gebruikt in de Ayurveda en de Traditionele Chinese geneeskunde.
Maar eerst: ben je aan de pil? Het spijt me dit te moeten zeggen, maar dan hebben bovenstaande kruiden weinig zin. Echt. De kans is namelijk groot dat je klachten door de pil zélf veroorzaakt worden. Het zou verstandiger zijn om te stoppen met de pil en een ander, gezonder alternatief te kiezen. Het hoe en wat daarover lees je in onze ‘menstruatiebijbel’, het boek Grip op je Cyclus van Lara Briden.

Nu me dit van het hart is, kunnen we onze wonderkruiden eens één voor één onder de loep nemen en hun do’s & dont’s bekijken.

Vitex Agnus Castus

Vitex is befaamd om zijn hormoon-balancerende werking. Het kruid werkt direct in op de hypofyse. De hypofyse is de Grote Baas die naar andere klieren communiceert hoeveel hormonen er aangemaakt en afgegeven moeten worden. Maar als die communicatie spaak loopt (en dat zie je vaak na het gebruik van de pil) raakt de boel ontregeld. In sommige gevallen blijft de menstruatie helemaal uit. Vitex kan helpen om de communicatie tussen de hypofyse en eierstokken weer vlot te trekken, waardoor de menstruatie ook weer op gang kan komen. Heb je een cyclus, maar ervaar je PMS klachten? Ook dan is Vitex prima inzetbaar.
Ook helpt Vitex om meer progesteron aan te maken. Progesteron is een vrouwelijk hormoon dat zó goed voor je is. Natuurlijk is het een super belangrijk hormoon wanneer je zwanger wilt worden, maar het gaat bijvoorbeeld ook ontstekingen tegen, beschermt tegen hartaandoeningen, kalmeert je zenuwstelsel, bevordert de spieropbouw en een gezonde slaap… Progesteron maak je aan in de tweede fase van je cyclus (dus na de eisprong). Is die fase te kort – wat ze een luteale fase defect noemen – dan heb je niet genoeg tijd om voldoende progesteron aan te maken. Er vindt dan ook geen innesteling plaats, waardoor je niet zwanger wordt. Mocht dat bij jou het geval zijn, dan kan Vitex helpen om die fase te verlengen.
Ben je in de perimenopauze, dan kan Vitex helpen tegen de welbekende opvliegers, overvloedige bloedingen en depressie. Vitex is op zichzelf (dus niet in combinatie met andere kruiden) een relatief langzaam werkend kruid. Meestal moet je het tussen de drie en zes maanden innemen om verandering in je cyclus, of verbetering van je symptomen te zien.

Wanneer neem je Vitex niet?

• Bij PCOS. Heb je PCOS, wees voorzichtig. Vitex kan het LH (luteïniserend hormoon) verhogen, een hormoon dat bij sommige types van PCOS al te hoog is.
• Als je aan de pil bent. Vitex gebruiken als je aan de pil ben heeft geen zin. De synthetische hormonen in de pil vervangen namelijk de natuurlijke hormoonproductie van je lichaam en onderdrukken je hormonale systeem.
• Als je stimulatie hormonen gebruikt. IVF-medicijnen stimuleren de eierstokken al. Vitex erbij kan overstimulatie veroorzaken.
• Gebruik je antipsychotica medicijnen of Parkinsonmedicatie, dan wordt het eveneens afgeraden.
• Als je na langdurig gebruik van de pil afkomt. Geef je hypofyse eerst een maand of drie de tijd om zelf met je eierstokken te gaan communiceren voordat je met Vitex begint!
• Bij zwangerschap is geen onderzoek gedaan en er wordt dan standaard geadviseerd het kruid te vermijden.
• Vitex kán de borstvoeding ondersteunen, maar verlaagt prolactine wanneer je er teveel van neemt. Meer dan 200 mg per dag wordt afgeraden.

Waar moet je op letten?

• Neem Vitex in de ochtend.
• Neem elke maand een pauze. Laat het kruid elke maand vijf dagen staan. Als je regelmatig ongesteld wordt, neem dan vijf dagen vrij vanaf de eerste dag van je menstruatie. Als je geen normale menstruatie hebt, doseer dan 25 dagen aan / 5 dagen vrij, en neem dan nog eens vijf dagen vrij vanaf de eerste dag van je menstruatie. Deze gepulseerde dosering voorkomt verzwakking van het effect van het kruid op de hypofyse.

Dong Quai

Dong Quai wordt ook wel de vrouwelijke ginseng genoemd. Het is een ware alleskunner voor vrouwen en één van de beste kruiden om je cyclus in balans te krijgen en je vruchtbaarheid te verhogen. Het stimuleert de doorbloeding van het bekken, helpt de baarmoeder te versterken en een afwezige of onregelmatige cyclus te normaliseren. Een teveel aan oestrogeen wordt uitgebalanceerd, wat een goed teken is voor iedereen die aan oestrogeendominantie leidt. Vaak wordt oestrogeendominantie aan PCOS en fertiliteitsproblemen gelinkt. Maar Dong Quai helpt ook om je botten sterk te houden, werkt als een afrodisiacum en voedt je bloed, zodat je ook ná je menstruatie energiek voelt en plaats van ‘leeggelopen’.

Wanneer neem je Dong Quai niet?

• Als je bloedverdunners gebruikt.
• Als je stimulatie hormonen gebruikt in een fertiliteitstraject.
• Als je een voorgeschiedenis van borstkanker of eierstokkanker hebt.
• Bij zwangerschap en borstvoeding is onvoldoende onderzoek gedaan en er wordt dan standaard geadviseerd het kruid te vermijden.

Waar moet je op letten?

• Neem Dong Quai in de ochtend.
• Neem elke maand een pauze. Laat het kruid elke maand vijf dagen staan. Als je regelmatig ongesteld wordt, neem dan vijf dagen vrij vanaf de eerste dag van je menstruatie. Als je geen normale menstruatie hebt, doseer dan 25 dagen aan / 5 dagen vrij, en neem dan nog eens vijf dagen vrij vanaf de eerste dag van je menstruatie.

Rhodiola Rosea

In berdorpen in Siberië werd altijd een bosje Rhodiolawortels gegeven aan verliefde, nog ongehuwde koppels. Daarmee stimuleerden ze de vruchtbaarheid en gezondheid van de toekomstige generatie. Rhodiola werkt namelijk direct in op het endocriene stelsel en helpt de cyclus op orde te brengen. Zo’n jong stel kon daar niet vroeg genoeg mee beginnen natuurlijk..!
Maar Rhodiola helpt ook enorm goed tegen stress. En zoals we allemaal wel weten, is stress ondertussen een van de grootste uitdagingen van de mens geworden. Tevens een van de grootste struikelbokken als het hormonen en vruchtbaarheid betreft, want die zijn uiterst gevoelig voor stress. Rhodiola kan helpen om beter bestand te zijn tegen de invloeden van deze tijd. Stressreductie, hormoonbalans, meer energie en uithoudingsvermogen… allemaal resultaten van Rhodiola.
Het is dan ook een van de meest onderzochte kruiden en in de Traditionele Geneeswijzen zijn er minstens 20 varianten van Rhodiola als medicijn terug te vinden. De gezondheidsclaim voor Rhodiola Rosea is door de EFSA (European Food Safety Authority) gedefinieerd als zijnde bij te dragen aan een ‘optimale mentale en cognitieve conditie’.

Wanneer neem je Rhodiola niet?

Als je bijnier uitputting hebt. Rodhiola in hoge doseringen is dan te heftig omdat het stimuleert, terwijl je juist rust nodig hebt. Ashwangandha is dan een beter alternatief!
Bij zwangerschap en borstvoeding is er te weinig onderzoek gedaan en er wordt daarom standaard geadviseerd het kruid te vermijden.

Waar moet je op letten?

Neem Rhodiola in de ochtend.
Rhodiola in hogere doseringen kan de werking van antidepressiva en bloeddrukverlagende en bloedglucose verlagend medicijnen versterken.

Shatavari

Shatavari is een bekend Ayurvedisch vrouwenkruid waarvan de naam ‘zij die duizend echtgenoten heeft’ betekent, doelend op de libido,- en fertiliteitsverhogende kwaliteiten van deze plant. Al duizenden jaren wordt Shatavari in de Ayurveda gebruikt om de vruchtbaarheid te verbeteren de de hormoonbalans te herstellen.
Shatavari is een super voedend kruid, en in bijna alle gevallen geweldig voor de vrouw. Bereid je je voor op een zwangerschap? Perfect. Wil je je hormonale gezondheid verbeteren? Neem Shatavari! Geef je borstvoeding? Bingo. Zit je in de overgang? Ook dan kan Shatavari helpen.
Shatavari reguleert het oestrogeengehalte in het lichaam. Dit kan je cyclus terugbrengen naar haar natuurlijke ritme. Tijdens de perimenopazue kan Shatavari ingezet worden om een nieuwe hormonale balans te vinden en opvliegers en slapeloosheid binnen de perken te houden. Ook helpt het kruid om beter met stress om te gaan, het bloed te zuiveren, de spijsvertering te verbeteren en ontstekingen in de voortplantingsorganen te kalmeren. In dit blog lees je meer over de geweldige eigenschappen van Shatavari.

Wanneer neem je Shatavari niet?

Er is niet veel onderzoek bekend over Shatavari tijdens de zwangerschap, vandaar dat het in het westen vaak wordt afgeraden. Maar ik weet van veel Ayurvedisch artsen dat ze het juíst tijdens de zwangerschap inzettten en ik heb er zelf ook veel baat bij gehad. Tijdens de borstvoedingsperiode is Shatavari zeker veilig en ondersteunt een goede kwaliteit borstvoeding.
Wanneer je oestrogeengerelateerde klachten hebt, of je oestrogeen gevoelige tumoren of cystes hebt.
Wanneer je allergisch bent voor asperges, want Shatavari is lid van de aspergefamilie.
Wanneer je medicatie op basis van Lithium gebruikt.

Waar moet je op letten?

Neem je Shatavari apart, neem dan een halve theelepel in de ochtend en een halve in de avond. Meng het met warm water, of kook het in wat (plantaardige) melk. Of maak dit zalige postpartum drankje (8) (ook goed wanneer je herstellende bent van ziekte, of op krachten moet komen.
Voel je je heel zwaar (kapha), ben je verkouden, kouwelijk, heb je congestie of veel afvalstoffen in je systeem, dan kun je Shatavari beter even laten staan.

‘Femme’: de combi van alle 4

Vaak zetten we deze kruiden niet apart in, omdat ze samen gewoon veel sterker staan. Zoals in het supplement ‘Femme’, waarin alle vier de kruiden verwerkt zijn. In combinatie met elkaar zijn ze echt een powerhouse voor vrouwen. Bovendien scheelt dat weer drie potjes op je aanrecht 😉 Femme vindt je gewoon in de shop!

Wanneer neem je Femme?

• Als je je cyclus in balans wilt brengen en je hormoonhuishouding op orde wilt krijgen
• Ter voorbereiding op een zwangerschap
• Bij PMS en andere ongemakken rond de menstruatie
• Bij het luteale fase defect (te korte tweede fase van je cyclus)
• Bij onregelmatige of uitblijvende menstruatie (let op bij PCOS, zie hierboven)
• Bij hekserig gedrag rond je menstruatie 😉

Wanneer neem je Femme niet?

• Als je in een fertiliteitstraject zit waarin je stimulatie hormonen gebruikt.
• Als je de pil neemt: het Femme supplement heeft dan geen zin!
• Bij bijnieruitputting. Als je merkt dat het supplement je over-stimuleert: stop ermee
• Bij zwangerschap en borstvoeding is onvoldoende onderzoek gedaan en wordt standaard geadviseerd het supplement te vermijden. Dus stop er mee, of stop vanaf een positieve zwangerschapstest (dus week vier), of wanneer je een terugplaatsing hebt gehad .
• Als je bloedverdunners gebruikt
• Als je een voorgeschiedenis van borstkanker of eierstokkanker hebt.
• Als PCOS hebt
• Als je bloeddrukverlagers, bloedsuikerverlagers, anti-depressiva of antipsychotica slikt
• Als je allergisch bent voor asperges

Kruiden zijn niet alles

Natuurlijk zijn deze kruiden geweldig om in te zetten. Ze zullen je zeker helpen. Maar. Blijf je daarnaast prutvoeding eten en slecht voor jezelf zorgen, tja, dan zul je bij lange na niet de volledige resultaten bereiken. Pas je namelijk niet je voedingspatroon aan om je hormonale eco-systeem op orde te brengen, dan gaan zelfs de beste kruiden ter wereld maar een tijdelijke oplossing zijn. Stop je met de kruiden zonder dat je iets aangepast hebt aan je leef,- en/of voedingspatroon, dan zullen je symptomen hoogstwaarschijnlijk weer terugkomen. Gebruik deze kruiden als ondersteuners terwijl je de oorzaak van je probleem aanpakt!