Hoera, de zon is er weer! De rokjes en slippers kunnen uit de kast en alle kinderen mogen weer met-zonder-jas naar buiten. Hèhè, dat doet een mens goed. Welk kinds is niet blij als de eindeloze inpakmanouvres geskipt kunnen worden voor het buitenspelen? Toch hebben we een haat-liefde verhouding met de zon. Want hoezeer we ook van de zomer houden, we zijn collectief bang gemaakt voor zonlicht. Want kanker. En dat brengt ons bij het oerwoud aan zonnebrandcrèmes. Synthetische of minerale filters,  toegevoegde stoffen met twijfelachtige werking, duizend-en-één merken… Waar doe je goed aan? In dit blog alles over veilig zonnen en de beste zonbescherming.

Vitamine D

Laten we met iets positiefs beginnen. Want de zon is positief. Zonder zon waren we nergens. Merk je niet hoe iedereen opfleurt als de zon weer schijnt? Ons lichaam heeft zonlicht nodig om goed te functioneren. Overal in ons lichaam hebben we vitamine D receptoren. Ook op plekken waar de zon (meestal) niet schijnt. Het is zo gebouwd dat we, door interactie met de zon, voldoende vitamine D aan kunnen maken. En vitamine D is super belangrijk voor talloze processen in ons lichaam. Niet in de laatste plaats je immuunsysteem – tegenwoordig nogal een hot topic. Lang hoef je niet in de zon te zitten om genoeg vitamine D aan te maken. Een minuut of 15 tot 30 is gemiddeld genomen genoeg. Maar. Plamuur je jezelf vol met zonnebrandcrème, dan gaat die vlag niet op. Zonnebrandcrème blokkeert de boel namelijk. Wil je voldoende vitamine D opnemen, dan is het dus super belangrijk om zónder zonnebrandcrème in de zon te zitten. Nee, natuurlijk geen uren achter elkaar op het heetste van de dag. Maar die 15 tot 30 minuutjes, en dan met zo weinig mogelijk kleren aan, zijn cruciaal.

Langzaam opbouwen

Iedereen is verschillend, en iedereen reageert verschillend op de zon. De één houdt altijd melkflessen en verbrandt bij het minste of geringste zonnestraaltje, terwijl de ander super snel bruin wordt en met gemak een uur in de zon kan blijven. Tja. Ken uzelve. En voor iedereen geldt: langzaam opbouwen. Zit je de hele winter binnen, zonder zonlicht, en wacht je pas tot je welverdiende zomervakantie op Mallorca met je huid blootstellen aan de zon,  is de shock te groot. Van nul naar honderd, zeg maar. De kans dat je dan verbrand is heel groot. Beter begin je in de lente al met zonnen. In de lente? Ja, beschut plekje zoeken, beetje zon, prima te doen. Zo kan je huid langzaam wennen en melanine op gaan bouwen – het pigment stofje dat je helpt om zo’n mooie zongebruinde teint te krijgen én je helpt tegen verbranden. Begin je dat al op te bouwen in de lente, dan heb je daar in de zomer profijt van. In maart is de zon bovendien nog lang niet zo fel als juli, dus kun je met gemak langer in de zon blijven liggen.

De beste bescherming

Hele dagen in de felle zon rondlopen is voor niemand geweldig. Op een gegeven moment heb je je tax bereikt en moet je jezelf beschermen. Misschien denk je gelijk aan zonnebrandcrème, maar hoeden, petten, bedekkende kleding of simpelweg de schaduw opzoeken werkt veel beter. Ook zonnebrillen draag je liefst niet 24/7. Hoezo niet? Omdat je via je ogen juist veel vitamine D aanmaakt!

En daarnaast is zonlicht in je ogen de meest directe manier waarop je brein een interactie met de zon aangaat. Het activeert de nucleus suprachiasmaticus in de hypothalamus (welke alles te maken heeft met je bioritme), en zorgt ervoor dat er cruciale hormonen aangemaakt worden. Melatonine bijvoorbeeld. Melatonine is het hormoon dat verbonden is met je circadiaans ritme. Het hormoon dat  je ‘s nachts goed helpt slapen en je overdag helpt om je kalmte te bewaren. Maar ook het hormoon dat een duit in het zakje doet voor je immuunsysteem. Draag je altijd een zonnebril, dan belemmer je dat proces, en mis je ook een hoop vitamine D. Het schijnt zelfs zo te zijn dat je, wanneer je je zonnebril draagt tijdens het zonnen, de positieve effecten misloopt. Zo belangrijk zijn je ogen! Blijf je in de schaduw, maar draag je geen zonnebril, dan schijn je wél de positieve effecten van zonlicht te ervaren – behalve dan dat je er niet bruin van wordt.

Natuurlijk zijn er momenten om een zonnebril te dragen. In de auto bijvoorbeeld, met fel tegenlicht. Maar over het algemeen: liever niet. Ook je ogen (en de ogen van je kinderen!) hebben zonlicht nodig om optimaal te functioneren.

Transvetten vs Antioxidanten

Wat je eet heeft ook invloed op hoe je reageert op de zon. Misschien is dat niet zo’n populaire boodschap –  want kom niet aan mijn voer! – maar het is te belangrijk om niet te noemen. Wat je eet, bouwt zich ook in in de cellen van je lichaam. En van je huid. Transvetten hebben met name een desastreuze werking. In interactie met de zon worden ze kankerverwekkend, en zorgen ervoor dat je sneller verbrand. Transvetten vind je – sorry – in margarine en alles wat daarmee gemaakt wordt. Denk aan  kant en klaar maaltijden, koekjes, cakes, chips, en alle gefrituurde snacks.

Antioxidanten daarentegen, zijn geweldig voor je gezondheid – en je huid. Ze helpen je beter beschermt te zijn. Astaxanthine is een antioxidant dat met name bekend staat om zijn zonbescherming van binnenuit. Om je een sterk verhaal te vertellen: ik verbrandde altijd. Als in: al-tijd. Uit de zon dus. Tot ik 21 was en naar Hawaii ging. In maart. Ik besloot astaxanthine te gaan slikken voordat ik ging. En wat bleek: ik verbrandde niet. Werd zelfs bruin! En sindsdien is mijn huid veranderd en wordt ik gewoon bruin. Amper meer zonnebrand nodig, alleen een likje op m’n gezicht en decolleté. Dus. Voeding, wederom, heeft een vinger in de pap. En astaxanthine is écht een zonbeschermingsmiddel van binnenuit – zeker de moeite waard om uit te proberen als je snel verbrand.

Fel gekleurde voedingsmiddelen

En nee, dan heb ik het niet over groene M&M’s, maar over wortels, tomaten, mango’s, diep groene bladgroenten… Alle soorten groenten en fruit met een hoop caroteen, helpen je tegen de zon te beschermen. Ze bevatten veel antioxidanten.

Een perfect zonnebad-drankje is een glas (gefilterd) water met een paar druppels vloeibare chlorofyl, en eventueel wat citroen voor de smaak.

Zonnebrandcrème

Er zijn duizend-en-één soorten zonnebrandcrème op de markt. Om gestoord van te worden. Laten we er hier eens naar gaan kijken.

SPF

SPF staat voor Sun Protection Factor. Het laat je zien hoe lang je beschermt bent in de zon, als je het desbetreffende product opsmeert. Verbrand je normaal binnen 10 minuten, dan kun je met factor 15 15 x langer in de zon blijven. 150 minuten dus. Nou heb ik daar gemengde gevoelens over. Want hoe zo’n spf factor getest wordt, is nogal natte vinger werk. (2) Bovendien blijft elke huid anders. Het nadeel is dat veel mensen zich beschermd voelen wanneer ze zich ingesmeerd hebben, en makkelijk uren in de zon blijven. Het natuurlijke waarschuwingssignaal van je lijf – help, ik word rood, het wordt te heet, ga uit de zon – voel je namelijk niet meer. Maar ondertussen zit je wel a) te verbranden b) chemicaliën in je huid te bakken en c) géén vitamine D aan te maken. Beetje zonde, vind ik.

UVA en UVB

Wanneer je een zonnebrandcrème uitkiest, is het belangrijk dat je er eentje kiest die zowel UVA als UVB straling tegenhoudt. Alleen UVB gaat namelijk niet helpen. UVB zorgt er inderdaad voor dat je verbrand, maar UVA is veel schadelijker en wordt in verband gebracht met huidveroudering en kanker.  Er gaan ook stemmen op dat UVA en UVB pas schadelijk worden als ze uit elkaar worden gehaald. Dus: als je je insmeert met een zonnebrandcrème die één van de soorten tegenhoudt.

Synthetische filters

De meeste soorten zonnebrandcrème bevatten Synthetische filters. Daar kunnen we eindeloos over uitweiden, maar kort door de bocht: gooi je zonnebrandcrèmes met synthetische filters met een gerust hart weg. Ze doen meer kwaad dan goed. Synthetische zonnebrandcrèmes bevatten een cocktail aan chemicaliën die je liever niet op je huid – en in je lijf – wilt hebben.  Van sommige van die chemicaliën wordt zelfs beweerd dat ze, door interactie met de zon, kanker in de hand werken. Wat ze sowieso doen, is je hormoonhuishouding in de war schoppen. En niet alleen die van jou, ook van je kind. Stoffen die je hoe dan ook wilt vermijden zijn:

• Avobenzone
• Oxybenzone
• Octinoxate
• Octocrylene
• Octisalate
• Homosalate
• Ethylhexyl salicylate

Check dus even je zonnebrandcrème!

Andere ‘slechte’ dingen in synthetische zonnebrand

Maar naast alle chemicaliën die in synthetische zonnebrand aanwezig zijn, zijn er nog een paar, in eerste instantie onschuldig lijkende stoffen, waar je op bedacht moet zijn. Die zijn namelijk ook verre van goed voor je. Vitamine A in de vorm van retinylpalmitaat bijvoorbeeld. Wanneer dat in contact komt met de zon, ontstaan er vrije radicalen, die kankerverwekkend zijn. Bovendien is het erg slecht voor je huid.(3)  Parabenen zijn ook stoffen om op te letten. Die zitten in veel verzorgingsproducten om de boel houdbaar te maken – en vaak ook in zonnebrandcrèmes – maar deze stoffen zijn hartstikke hormoonverstorend.

Minerale filters

Minerale filters bestaan uit zinkoxide, of titaniumoxide. Deze reflecteren én blokkeren het zonlicht. Bovendien lossen ze niet op onder invloed van zonlicht en neemt je huid ze niet op. Het hele hormoonverstorende effect is ook afwezig bij minerale filters. Stukken beter voor je gezondheid dus. Esthetisch gezien is zinkoxide misschien wat minder: het laat namelijk een witte waas achter op je huid. Het welbekende natuurlijke-zonnebrand-ijsbeer-effect. Grootste lol hier onder de kinderen. Maar, eerlijk is eerlijk, ik vind het zelf ook niet zo charmant staan. Enter titaniumoxide. Dat laat geen witte waas achter. Het beschermt ook ietsje minder goed dan zinkoxide, maar is nog altijd een zeer goede optie. Zink,- of titaniumoxide inhaleren schijnt dan weer niet zo heel lekker te zijn – om die reden worden sprayflacons afgeraden en kies je liefst voor een good old crème. (1)

Welke merken zijn goed?

Tegenwoordig komen er steeds meer goede zonnebrandcrèmes op de markt. Gelukkig maar! Er zijn verschillende merken die gebruik maken van minerale filters en geen andere gekkigheden toevoegen aan hun producten. Maar ook hierbij geldt: je maakt geen vitamine D aan als je je vol smeert. Zorg er dus voor dat je in ieder geval ook een deel van de dag onbeschermd buiten bent. Of smeer alleen je gezicht, schouders en decolleté in. En zet kleding in – en schaduw. Afijn, die riedel ken je nu ondertussen wel. Hier een paar goede merken: Green People, Alphanova, Earth Line, Alga Maris, Lavera, Suntribe.

Bronnen:

The trouble with ingredients in sunscreens | EWG’s Guide to Sunscreens

The trouble with SPF | EWG’s Guide to Sunscreens

The problem with vitamin A | EWG’s Guide to Sunscreens

Regenerate Beauty – Nadine Artemis