Een van de eerste dingen die je te horen krijgt als je zwanger wilt worden, is dat je foliumzuur moet gaan slikken. Om een open ruggetje of een hazelipje te voorkomen. Dus dat doe je dan netjes, want je wilt alleen maar het allerbeste voor je kind. Wat veel mensen echter niet weten, is dat niet al het foliumzuur hetzelfde is. En niet hetzelfde effect in het lichaam heeft. Koop je met je goede gedrag zo’n blij potje met een bolle buik erop, neem je er amper iets van op. Of doet het zelfs meer kwaad dan goed. Zonde! Maar: wat dan?!

Dit artikel is een van de lessen van Rika’s gratis Fit for Fertility online programma
https://fitforfertility.nl/basis-programma/

Foliumzuur versus actief folaat

Foliumzuur is de synthetische, inactieve vorm van folaat, wat je bijvoorbeeld in bladgroen aantreft. Foliumzuur is makkelijk maakbaar (uit koolteer!), goedkoop en stabiel. Folaat is veel duurder om pillen van te draaien. Vandaar dat de industrie de voorkeur geeft aan foliumzuur. Maar ondanks dat foliumzuur beter dan folaat opneembaar is in de darm, wil dat helaas niet zeggen dat je lichaam er iets mee kán. De structuur van synthetisch foliumzuur zoals je die in pilvorm vindt, bestaat niet in de natuur. Het is lichaamsvreemd. En kost energie, want je lichaam moet dat foliumzuur opnieuw omzetten naar folaat! Die omzetting gebeurt in de lever.

Maar, niet bij iedereen gaat dat even soepeltjes EN de omzetting is beperkt. Je lever kan namelijk niet meer dan 200 mcg synthetisch foliumzuur per dag omzetten. De rest gaat stapelen en kan op de duur klachten geven die te maken hebben met je zenuwstelsel (zoals bv tintelende handen en voeten, lichtgevoeligheid, pijn in je tanden of een slechter geheugen). Oh, en het maskeert ook nog eens een mogelijk B12 tekort. Not good. Want B12 heb je voor super veel processen in je lichaam nodig, waaronder bijvoorbeeld ook je vruchtbaarheid. Meer hierover verderop.

Het MTHFR gendefect

Foliumzuur moet dus eerst omgezet worden naar folaat en daarna – via 4 tussenstappen! – naar de actieve vorm van folaat (= 5-MTHF). Ongeveer 50% van de bevolking heeft een gendefect ( het MTHFR-gen), waardoor foliumzuur niet goed kan worden omgezet naar die actieve vorm. En juist die actieve vorm heb je nodig om dat open ruggetje te voorkomen, maar ook om het DNA correct te kunnen kopiëren. Bovendien gaat het teveel aan synthetisch foliumzuur je folaat receptoren bezetten, waardoor je lijf denk dat er al meer dan voldoende is en je ook uit je voeding minder of geen folaat gaat halen. Het resultaat is dat je nóg minder van de actieve vorm van folaat (5-methyl-folaat) aanmaakt. En daar gaat het de mist in.

Waarom is actief folaat zo belangrijk voor je vruchtbaarheid?

Eén van de gevolgen van een tekort aan actief folaat (= 5-MTHF) is dat het DNA minder correct wordt afgelezen en afgesteld. Methyleren wordt dat aflezen en afstellen genoemd. Het is nodig voor de eicelrijping, en voor een groeiende foetus. Als er fouten sluipen in dat proces is het vruchtje niet meer levensvatbaar en wordt een zwangerschap afgebroken.

B12

Maar laten we er even van uitgaan dat je lever op orde is, je het gendefect niet hebt en je synthetisch foliumzuur deels opneemt. Dan is er tóch nog een bottleneck. Inname van extra synthetisch foliumzuur kan een vitamine B12-tekort maskeren. Het normale bloedbeeld (Hb, aantal rode bloedcellen, MCV e.d.) zou door het vitamine B12-tekort moeten afwijken, maar door al dat extra foliumzuur wordt dit verbloemd en kom je er dus niet achter dat je eigenlijk veel te weinig b12 hebt. En laat B12 nu toevallig ook een belangrijke vitamine zijn voor het correct aflezen van je DNA, waar we het hierboven net over hadden.

Wat kan je doen?

Neem een B-complex of multi

Neem alsjeblieft geen apart foliumzuur, maar een B-complex of multi waar geen ‘foliumzuur’ in zit, maar wel natuurlijk folaat en/of bioactief folaat.

Waarom een complex of multi in plaats van apart foliumzuur?

Alle B’s ondersteunen elkaar. B11 en B12 werken samen. Verder is B12 (samen met ijzer en B11) belangrijk voor het bouwen van je bloed en voor het vervoeren van zuurstof, zodat je cel-energie aan kunt maken. Waarom ijzer zo super belangrijk is tijdens de zwangerschap lees je hier. Behalve B11 (folaat) zijn ook B3, B6 belangrijk in voortplantingsprocessen. Vitamine B3 repareert DNA schade; Vitamine B6 en B12 zijn betrokken bij methylatie processen (= het correct aflezen het het DNA bij celdelingen).

Hoe weet je of je een goed actief B-complex/multi te pakken hebt?

Zorg ervoor:
Dat er natuurlijk en/of actief folaat in je multi zit. Als er gewoon ‘foliumzuur’ of ‘pteroylmonoglutaminezuur’ in je multi zit is het geen goede vorm!! Er moet foliumzuur als actief folaat in zitten. Dan staat er op het etiket bij de samenstelling: ‘Quatrefolic’ of ‘Metafolin’ of ‘Actief folaat als glucosaminezout van 5-methyl-tetrahydrofolaat’. Zo, dan weet je dat.
Dat er B6 in zit als Pyridoxaal-5-fosfaat en niet als pyridoxine. Sommige mensen kunnen pyridoxine niet goed omzetten en dan krijg je stapeling van deze vitamine, wat schadelijk is.
Dat er B12 in zit als adenosyl- en methylcobalamine

Let op!
Er is een maar. In het geval van actief folaat geldt dat teveel actief folaat averechts kan werken. In veel orthomoluculaire multi’s zitten hoeveelheden van 400 tot 600mcg actief folaat (als Quatrefolic), wat veel te hoog is en uiteindelijk tot stress en verhoogde cortisol levels kan leiden in je lichaam.
Neem je B12 als zuigtablet, check dan even of daar misschien ook al actief folaat bijzit! In totaal moet je op niet meer dan 400 mcg per dag komen. Stress en te hoge cortisol spiegels zijn niet goed voor je vruchtbaarheid.

Hoelang neem je een B-complex/multi?
Je hebt je hele zwangerschap door voldoende folaat en de andere B vitamines nodig, want er vinden in je zwangerschap, meer dan ooit, celdelingen plaats!
Volgens het voedingscentrum is het nemen van synthetisch foliumzuur slechts nodig tot week 10 van je zwangerschap. Uit onderzoeken blijkt dat te lang of te veel foliumzuur blijven slikken tijdens de zwangerschap een verhoogd risico op obesitas en autisme meebrengt voor de baby. Daarom raden ze aan om na het eerste trimester een supplement te nemen zónder foliumzuur. Maar in die onderzoeken gaat het (je raad het al) om synthetisch foliumzuur. En ja, dat veroorzaakt inderdaad metabole verstoringen bij de foetus! Natuurlijk folaat en actief folaat (= 5-methyl-folaat) veroorzaken geen autisme en obesistas. Sterker nog, ze helpen het voorkomen.

Pas je voeding aan
Eet elke dag folaatrijke voeding. Folaat vind je in:

• 30 gr (2 grote) Asperges gekookt = 465 μg folaat
• 200gr Broccoli = 138 μg folaat
• 150gr Linzen, gekookt = 356 μg folaat (hier vind je het recept voor zoete linzencake, vol folaat :-))
• 150gr Kikker erwten, gekookt = 282 μg folaat
• 200gr Spinazie = 249 μg folaat
• 200 gr Spruitjes = 180 μg folaat
• 1 Avocado = 121μg folaat
• 200gr Bloemkool = 120 μg folaat
• 200 g boerenkool = 100 μg folaat
• 1 sinaasappel = 39 μg folaat
• 40gr Hazelnoten = 13 μg folaat
• Handje (25gr) Walnoten = 13 μg folaat